Trauma kan diepe sporen achterlaten in zowel ons lichaam als onze geest. Vaak zijn de gevolgen niet alleen mentaal merkbaar, zoals angst, depressie of terugkerende herinneringen, maar ook lichamelijk: spanning, vermoeidheid of een verhoogde gevoeligheid voor pijn.
Een cruciale, maar vaak over het hoofd geziene factor in trauma-heling is de nervus vagus. Dit belangrijke zenuwstelselcomponent speelt een sleutelrol in ons herstelvermogen.
In dit blog duiken we diep in wat de nervus vagus is, hoe het verband houdt met trauma, en hoe je het kunt gebruiken als hulpmiddel in je helingsproces.
Wat is de Nervus Vagus?
De nervus vagus is de langste zenuw in je lichaam en maakt deel uit van het autonome zenuwstelsel. Dit systeem reguleert onbewuste processen zoals hartslag, ademhaling en spijsvertering. “Vagus” betekent letterlijk “zwervend,” wat passend is, aangezien deze zenuw zich vertakt van de hersenstam naar bijna elk orgaan in de borst- en buikholte.
De nervus vagus heeft twee hoofdfuncties:
- Sympathisch zenuwstelsel – Voor vecht-of-vluchtreacties.
- Parasympathisch zenuwstelsel – Voor rust en herstel.
Het parasympathische deel, waarbij de nervus vagus een centrale rol speelt, activeert het rest-and-digest-mechanisme en helpt het lichaam te ontspannen na stress.
Trauma en de Nervus Vagus: Hoe Zijn Ze Verbonden?
Trauma verandert de manier waarop je zenuwstelsel werkt. Chronische stress of onverwerkte trauma’s houden het sympathische zenuwstelsel overactief, waardoor je constant in een staat van paraatheid bent. Dit kan leiden tot symptomen zoals:
- Slaapproblemen;
- Chronische spanning;
- Overprikkeling of dissociatie.
De nervus vagus kan worden gezien als een soort schakelaar die je lichaam helpt om van overleving naar herstel te schakelen. Wanneer deze zenuw goed functioneert, wordt je lichaam efficiënter in het verlagen van stress, het reguleren van emoties en het herstellen van balans.
De Polyvagaal Theorie
De psychiater Dr. Stephen Porges introduceerde de Polyvagaal Theorie, waarin wordt uitgelegd dat de nervus vagus meer is dan alleen een zenuw: het is een cruciaal element in sociale verbinding en veiligheid. Volgens deze theorie heeft de nervus vagus drie toestanden:
- Dorsale vagale respons: Bevriezing of dissociatie;
- Sympathische respons: Vecht-of-vlucht;
- Ventrale vagale respons: Veiligheid, verbondenheid, en ontspanning.
Trauma blokkeert vaak de ventrale vagale respons, waardoor het moeilijk wordt om je veilig en verbonden te voelen. Trauma-heling richt zich op het herstellen van toegang tot deze staat van rust en veiligheid.
Hoe Helpt Nervus Vagus Stimulatie bij Trauma?
Het activeren van de nervus vagus kan:
- De hartslag verlagen;
- Ontstekingen verminderen;
- Stressresponsen kalmeren;
- Emotionele stabiliteit bevorderen.
Stimulatie van deze zenuw zorgt ervoor dat het lichaam weer toegang krijgt tot rust en herstel, wat essentieel is voor trauma-heling.
Oefeningen om de Nervus Vagus te Stimuleren
Het goede nieuws is dat je zelf veel kunt doen om je nervus vagus te activeren en te versterken. Hier zijn enkele effectieve technieken:
1. Ademhalingsoefeningen
Diepe, bewuste ademhaling helpt direct bij het activeren van de nervus vagus. Probeer bijvoorbeeld:
- Inademen voor 4 tellen;
- Je adem 4 tellen vasthouden;
- Uitademen voor 6 tot 8 tellen.
Deze langzame ademhaling kalmeert je zenuwstelsel en brengt je lichaam in een staat van herstel.
2. Koude Stimuli
Een koude douche of het dompelen van je gezicht in koud water kan de nervus vagus activeren en je zenuwstelsel resetten.
3. Humming of Chanting
Zingen, neuriën of mantra’s chanten stimuleert de nervus vagus via trillingen in je keel.
4. Mindfulness en Meditatie
Door mindfulness en meditatie te beoefenen, leer je jezelf uit een reactieve staat van angst te halen en terug te keren naar rust.
5. Sociale Verbinding
Veilige en liefdevolle relaties zijn een krachtige manier om je ventrale vagale systeem te activeren. Zelfs een warme glimlach kan je zenuwstelsel helpen ontspannen.
Trauma Heling in Praktijk: Nervus Vagus als Sleutel
Trauma-heling is geen lineair proces en het herstellen van balans in je zenuwstelsel is een daar een cruciaal onderdeel van. Je kunt je dit voorstellen als het opnieuw leren stemmen van een instrument dat door de jaren heen ontregeld is geraakt. De nervus vagus is hierbij een van de belangrijkste snaren.
Met technieken zoals ademhaling, koude stimulatie en sociale verbinding kun je stap voor stap weer grip krijgen op je welzijn.
Meer Leren? Download Ons Uitgebreide eBook
Wil je diepgaande inzichten en praktische technieken ontdekken om je nervus vagus te stimuleren en trauma te helen? In mijn uitgebreide eBook duiken we nóg dieper in op deze fascinerende verbinding tussen lichaam en geest. Je krijgt praktische oefeningen en inzichten die je helingsproces kunnen versnellen.
Omdat dit zo’n belangrijk onderwerp is, kun je dit uitgebreide e-book gratis ontvangen. Meld je daarvoor aan voor de nieuwsbrief en stuur me een bericht met ‘e-book Nervus Vagus’. Ik stuur je dan de link.
Tot Slot
Jouw helingsproces begint met bewustwording. De nervus vagus biedt een krachtige weg naar balans en herstel, zelfs na vele jaren van stress en trauma. Door bewust met deze kennis en technieken aan de slag te gaan, creëer je ruimte voor diepe innerlijke rust en emotionele stabiliteit.
Durf jij die stap te zetten?