Ooit gehoord van het stresshormoon cortisol? Misschien heb je het wel eens voorbij zien komen in verband met stress, maar wat doet dit hormoon eigenlijk precies? En wat gebeurt er als je cortisolniveau te hoog is? In deze blog duiken we in de wereld van cortisol: wat het is, welke klachten ermee samenhangen, en hoe je jouw cortisol kunt verlagen op natuurlijke wijze – inclusief een eenvoudige test en praktische tips.
Wat Is Cortisol?
Cortisol is een hormoon dat wordt aangemaakt door je bijnieren en speelt een belangrijke rol in hoe je lichaam reageert op stress. Het wordt vaak het stresshormoon genoemd omdat het niveau ervan stijgt wanneer je onder druk staat. Maar cortisol is niet alleen maar slecht; het heeft ook nuttige functies, zoals:
- Het reguleren van je bloedsuikerspiegel.
- Het ondersteunen van je immuunsysteem.
- Het helpen bij het herstel na fysieke inspanning.
Echter, langdurig verhoogde cortisolwaarden kunnen problemen veroorzaken.
Bijnieren & bijnieruitputting
Ik noemde de bijnieren net al even. Bijnieruitputting heeft namelijk ook een verband met cortisol. Bij langdurige stress produceren je bijnieren continu cortisol om je lichaam te helpen omgaan met de spanning. Dit kan leiden tot overbelasting van de bijnieren, ook wel bijnieruitputting genoemd. In dit stadium kunnen je bijnieren moeite krijgen om voldoende cortisol aan te maken, wat symptomen veroorzaakt zoals extreme vermoeidheid, moeite met concentratie, lage bloeddruk, en een verzwakt immuunsysteem.
Het herstellen van bijniergezondheid draait om stressvermindering, gezonde voeding, en voldoende rust.
Heb je wat op je lever?
Als je wat op je lever hebt, dan zit je letterlijk iets dwars. De lever is een essentieel orgaan dat verantwoordelijk is voor het ontgiften van je lichaam, het afbreken van afvalstoffen en hormonen, en het opslaan van energie in de vorm van glycogeen. Daarnaast speelt de lever een belangrijke rol in de spijsvertering door gal aan te maken, wat helpt bij het verteren van vetten. Het zorgt ervoor dat voedingsstoffen worden omgezet in stoffen die je lichaam kan gebruiken en filtert schadelijke stoffen uit je bloed. Kortom, de lever is een onmisbare ‘chemische fabriek’ die je lichaam in balans houdt! Een leverreiniging is daarom een heel goed idee. Je kunt dit, op natuurlijke wijze, zelf doen en dat komt ook aan bod in het e-book ‘Cortisol verlagen op natuurlijke wijze‘.
Cortisol en de nervus vagus
Cortisol heeft een direct verband met de nervus vagus, de belangrijkste zenuw van het parasympathische zenuwstelsel. De nervus vagus helpt je lichaam om te ontspannen en herstelt de balans na stress. Wanneer je cortisolniveau te hoog is door chronische stress, wordt de werking van de nervus vagus onderdrukt, waardoor je lichaam moeilijker in een staat van rust en herstel komt. Het activeren van de nervus vagus, bijvoorbeeld door ademhalingsoefeningen of meditatie, kan helpen om cortisol te verlagen en je stressrespons te reguleren. Omdat dit zo’n belangrijk onderdeel is voor stressvermindering heb ik hier een blog over geschreven: ‘Het verband tussen de nervus vagus en trauma healing’.
Te Hoog Cortisol: Symptomen En Klachten
Een korte piek in cortisol, bijvoorbeeld bij een spannende situatie, is normaal en zelfs gezond. Maar als je langdurig stress ervaart, kan je cortisol continu verhoogd zijn, wat leidt tot allerlei klachten, zoals:
- Slechte slaap: Je ligt ’s nachts wakker of wordt vaak tussendoor wakker.
- Vermoeidheid: Ondanks dat je veel slaapt, voel je je uitgeput.
- Gewichtstoename: Vooral rond je buikstreek.
- Verhoogde bloeddruk: Door constante spanning in je lichaam.
- Angst of stemmingswisselingen: Je voelt je constant gespannen of prikkelbaar.
- Verzwakt immuunsysteem: Je wordt sneller ziek of herstelt langzaam.
- Problemen met geheugen of concentratie: Je voelt je vergeetachtig of kunt je moeilijk focussen.
Herken je deze symptomen? Dan kan je cortisolspiegel weleens te hoog zijn.
Hoe Meet Je Cortisol?
Het meten van je cortisolspiegel kan via een arts maar er zijn ook eenvoudige manieren om een idee te krijgen van je stressniveau. Hieronder een korte test:
Eenvoudige Cortisol Test
Beantwoord de volgende vragen met “Ja” of “Nee”:
- Heb je moeite met in slaap vallen of doorslapen?
- Voel je je vaak gespannen, zelfs zonder duidelijke reden?
- Heb je weinig energie, zelfs na voldoende rust?
- Heb je last van gewichtstoename rond je buik?
- Ervaar je regelmatig stemmingswisselingen of angst?
- Krijg je vaak verkoudheden of andere ziektes?
Uitslag:
- 4 of meer keer “Ja”? Dit kan een teken zijn van een verhoogd cortisolniveau. Het is slim om actie te ondernemen om je stressniveau te verlagen.
Hoe Verlaag Je Cortisol?
Gelukkig zijn er veel manieren om je cortisolniveau op natuurlijke wijze te verlagen. Hier zijn enkele van de meest effectieve methoden:
1. Stressbeheersing
Stress is de grootste boosdoener als het gaat om hoog cortisol. Oefeningen zoals meditatie, ademhalingstechnieken, en yoga kunnen helpen om je stressrespons te kalmeren. Gaat je stress dieper en is het langdurig? Dan is het goed naar de oorzaken van deze stress te kijken.
2. Voeding Die Helpt Bij Cortisol Verlagen
Wat je eet, heeft een directe invloed op je stressniveau. Kies voor:
Eet onbewerkte voeding: groenten, gezonde vetten (zoals avocado’s, olijfolie), en eiwitten.
-
- Eet onbewerkte voeding: groenten, gezonde vetten (zoals avocado’s, olijfolie), en eiwitten.
- Stabiliseer je bloedsuikerspiegel: eet regelmatig en combineer eiwitten, gezonde vetten en vezels.
- Specifieke voedingsmiddelen:
- Noten en zaden: rijk aan magnesium en gezonde vetten.
- Donkere bladgroenten: voor belangrijke mineralen zoals magnesium en calcium.
- Avocado’s en bananen: rijk aan kalium, dat helpt bij bijniergezondheid.
- Bottenbouillon: ondersteunt je darmen en kan stress verminderen.
Supplementen (raadpleeg bij twijfel een arts of voedingsdeskundige):
- Vitamine C: een cruciaal antioxidant voor de bijnieren.
- B-vitamines (vooral B5 en B6): ondersteunen de productie van stresshormonen.
- Magnesium: helpt bij ontspanning en het reguleren van cortisol.
- Adaptogene kruiden: zoals ashwagandha, rhodiola en heilige basilicum, die stress verminderen en de bijnieren ondersteunen.
Vermijd suikerrijke en bewerkte voeding, omdat dit je cortisol juist kan verhogen. Ook koffie verhoogt je cortisol niveau. Als je hier gevoelig voor bent, kun je misschien je koffie, hoe lekker ook, achterwege laten. Vind je dit lastig, drink dan in elk geval 6 uur voordat je gaat slapen geen koffie meer.
3. Regelmatig Bewegen
Beweging helpt je lichaam om overtollige stresshormonen af te breken. Kies voor rustige activiteiten zoals wandelen, zwemmen of yoga, in plaats van intensieve sporten die je cortisol juist kunnen verhogen.
4. Slaap Verbeteren
Slaap is essentieel voor een gezonde cortisolbalans. Zorg voor een vast slaapritme, een donkere slaapkamer en vermijd schermen minstens een uur voor het slapengaan.
5. Overtuigingen Loslaten
Veel van onze stress komt voort uit diepgewortelde overtuigingen, zoals “Ik moet alles perfect doen” of “Ik ben niet goed genoeg.” Het loslaten van deze patronen kan een enorme impact hebben op je stressniveau. Dit wordt in de reguliere zorg vaak behoorlijk onderschat.
Waarom Loslaten Zo Moeilijk Is
Veel mensen weten dat stress de boosdoener is en ze hun stress moeten ‘loslaten’ maar vinden dit in de praktijk ontzettend lastig. Dat komt doordat:
- Diepe overtuigingen vastzitten in je onderbewustzijn. Ze voelen als een deel van wie je bent.
- Patronen vaak onbewust zijn. Je merkt niet altijd dat je jezelf saboteert.
- Loslaten confronterend kan zijn. Het kan voelen alsof je controle verliest.
Een krachtige methode om te leren loslaten is de Sedona Methode, een eenvoudige techniek die je helpt om je emoties te observeren zonder erin meegezogen te worden. Dit behandel ik uitgebreid in mijn eBook Cortisol verlagen op natuurlijke wijze, samen met praktische oefeningen om jezelf te bevrijden van stress.
En omdat stress een zo veelvoorkomend probleem is heb ik speciaal hiervoor de cursus Mindfulness ontwikkeld. In 8 weken leer je hoe je meer energie en focus krijgt, innerlijke en mentale rust hebt en veel meer kunt genieten van het moment.
Waarom Het Belangrijk Is Om Naar Je Cortisol Te Kijken
Het negeren van te hoge cortisolniveaus kan op de lange termijn serieuze gevolgen hebben, zoals:
- Chronische ziektes zoals hart- en vaatziekten;
- Burn-out en mentale uitputting;
- Aanhoudende gewichtstoename en hormonale disbalans.
Door nu actie te ondernemen, kun je deze risico’s verminderen en jezelf weer energiek, gefocust en ontspannen voelen.
Cortisol verlagen op natuurlijke wijze
Ben je toe aan een stressvrij leven en wil je je lichaam en geest weer in balans te brengen?
In mijn uitgebreide eBook over cortisol leer je:
- Hoe je jouw cortisolspiegel kunt meten en herkennen.
- Stap-voor-stap technieken om stress los te laten.
- Voeding en leefstijl aanpassingen die direct effect hebben.
- Tips en werkwijze om jezelf te detoxen.
- Praktische oefeningen om diepgewortelde overtuigingen te doorbreken.
Dit eBook is jouw complete gids om je cortisol te verlagen en serieus werk te maken van je stresslevels zodat je je weer energiek en vitaal voelt.
Lieve lezer,
Ik hoop dat ik je met deze blog heb geïnspireerd en ik vind het leuk om te horen hoe het met jouw stress aanpak gaat.✨ Ook als je vragen hebt, laat het gerust weten!
Meer weten? Meld je dan aan voor de inspiratiebrief! Want naast inspiratie en tips bied ik mijn e-books namelijk vaak gratis aan in mijn Free Soul Community.
En volg je Free Soul Guide al op Instagram en Facebook? Daar post ik dagelijkse free support, met waardevolle informatie en tips.
Liefs, Letty